Geografska lokacija

Mataruška Banja je jedna od banja koje se nalaze u gornjem toku Ibra, pored Bogutovačke i Novopazarske. Pripada redu mlađih banja. Termomineralna voda koja dolazi iz velikih dubina (neki izvori dobijaju vodu sa dubine od oko 1000 m) penje se rasednom pukotinom na dubinu od 3 m ispod površine zemlje a usled dubinskih termičkih aktivnosti. Današnja eksploatacija termomineralnih voda dobija se pumpama iz znatno dubljih bušotina o čemu će naknadno biti više reči.
Voda Mataruške Banje spada u red sumporovitih alkalno kiselih hipertermi, slabo slanih a u zavisnosti od mesta eksploatacije temperatura vode je od 37° C do 51° C na mestima izbijanja na površinu zemlje. Voda Mataruške Banje je krajem XIX-tog veka bila u upotrebi za lečenje kožnih promena a vrlo brzo je počela i kontrolisana primena za lečenje hroničnih reumatoloških bolesti, posttraumotoloških stanja, hroničnih ginekoloških oboljenja koja uzrokuju ginekološki sterilitet, da bi se poslednjih pedeset godina u sklopu fizikalnih procedura pristupilo i tretmanu hemiplegičnih bolesnika posle moždanih udara, intrakranijalnih stanja. U jednom periodu indikaciono područje je bilo prošireno i ka hroničnim trovanjima metalima, ali se od ove indikacije u masovnoj primeni odustalo zahvaljujući dobrim preventivnim merama uvedenim krajem pedesetih godina prošlog veka na radnim mestima izloženim štetnim efektima teških metala. Istovremeno indikaciono područje se širi prema različitim vrstama oštećenja perifernog nervnog sistema kao i prema paraplegijama, bilo posttraumatske etiologije bilo drugih etioloških faktora (nespecifična oboljenja kičmene moždine, stanja posle tumorskih procesa prethodno operativno lečenih). U zadnjih dvadesetak godina u banji je tretirano više dece sa cerebralnom paralizom bilo preoperativno ili postoperativno, kao i deformantne bolesti dečijeg uzrasta predškolskog i školskog (kifoskolioze, kifoze itd.). Početkom devedesetih godina sa Ortopedske klinike u Beogradu upućeno je 170 ranjenika sa područja teritorije bivše SFRJ zahvaćenih ratnim dejstvima u toku građanskog rata.
Mataruška Banja je smeštena u jugozapadnom delu kotline Kraljeva na obali Ibra, nadmorske visine 211 m, umereno kontinentalne blage klime koju karakteriše odsustvo jakih vetrova. Banja je udaljena 8 km od Kraljeva, od nje je prema Kraljevu manastir Žiča udaljen 2 km, manastir Studenica 40 km kao i manastir Ljubostinja na području opštine Trstenik.
Uzvodno od Ibra na daljini od 17 km nalazi se Bogutovačka Banja sa vodom koju karakteriše prisustvo radona, temperature 25° C, a na desnoj obali Ibra je srednjovekovni grad Maglič podignut u drugoj polovini XIII-tog veka u doba vladavine kralja Dragutina i kralja Milutina. O okolini biće reči u narednim poglavljima.
Krajem XIX-tog veka, posle velikih poplava Ibra i njegovim povlačenjem u sadašnje korito, primećeno je postojanje blata karakterističnog mirisa koje je ukazivalo na prisustvo sumporvodonika, registrovano je prisustvo tople sumporne vode. Od 1898. godine stanovnici iz okoline počinju da hvale dejstvo vode i blata. Od 1902. do 1907. godine stvara se Kraljevska akcionarska zadruga koja definitivno 1907. prerasta u akcionarsko društvo "Mataruška Banja" sa osnovnim zadatkom da pristupi uređenju i unapređenju banje. U periodu između dva svetska rata banja doživljava svoj procvat, izgrađeno je dvadesetak vila. Podiže se kupatilo i usvaja prvi regulacioni plan. Najveća investicija tog doba bila je izgradnja hotela "Žiča", završenog 1932. godine. Centar za medicinsku rehabilitaciju je otvoren 1961. godine, a 1963. godine otvara se reumatološko-ginekološki stacionar. 1976. godine izgrađuje se još jedno kupatilo i hotel "Termal".